oorlog 1
Home Up

 

Bron 1

In alle Europese hoofdsteden demonstraties - in de steden; buiten op het land ploegde de boer voort. Het asphalt weerkaatst zo gemakkelijk de hitte der stemmingen, die als 'spontaan' worden geprezen. Innerlijke onrust dreef mensen uit hun huizen. De geestelijk onrijpsten hadden het hoogste woord.

Te Wenen, in de avond van de 25ste Juli, na de verbreking der diplomatieke betrekkingen met Servië, indrukwekkende betogingen van zingende menigten. 'Gott erhalte Franz den Kaiser'. Stenen door de ruiten van het Servisch gezamtschap. De 29ste Juli te St.Petersburg optochten met vaandels en spandoeken; een compacte volksmenigte op de Newsky Prospekt. Op dringen van demonstrerende studenten voor de Duitse legatie, juichkreten voor de ambassades van Frankrijk en Engeland. Dezeflde avond te Parijs een studenten betoging bij het standbeeld van Jeanne d'Arc, Place de Rivoli. Vervolgens werd op de Place de la Concorde het monument van de stad Straatsburg, dat ruim veertig jaren met zwart crêpe omfloerst was gebleven, van zijn rouwkleur ontdaan en met kransen en vlaggen getooid. Te München, Keulen en vele andere steden: vlaggen, 'Sieg-Heil'-geroep. Samenzang. 'Die Wacht am Rein'. Te Berlijn, de keizer op het balcon van het paleis, neerziende op een deining van tienduizenden strohoedjes, als schelpen op het strand. Opstuwingen in Unter den Linden, benauwende zomerhitte. Men zong 'Deutschland, Deutschland über alles' en het Oostenrijke volkslied. Geroep van 'Krieg!' Meisjes in de groepjes van zes torsten levensgrote portretten van keizer Franz Jozef en van keizer Wilhelm.'

Bron: P.J.Bouman, Revolutie der eenzamen, blz. 173/174 

Bron 2

Von Moltke aan zijn vrouw, tijdens de slag aan de Marne:

Luxemburg, 7 september 1914

'Vandaag valt een grote beslissing. Ons gehele leger, van Parijs tot in de Boven-Elzas, is in strijd gewikkeld. Wanneer ik vandaag mijn leven moest geven om daarmee de overwinning te bevechten, dan deed ik dat met oneindig veel vreugde, zoals ook duizenden het reeds gedaan hebben. Hoeveel stromen van bloed zijn al gevloeid, hoeveel onzegbaar leed is over de ontelbaaare onschuldigen gekomen wier huis en hof verbrandden, verwoest zijn.'

Bron: P.J.Bouman, Revolutie der eenzamen, blz. 180/181 

 

[naar boven]

© 1998 Albert van der Kaap, Enschede. Alle rechten voorbehouden.